Նոր տարին մօտ էր:
Մտածեցի ծառ մը գնել: Փողոց ելայ: Երկար թափառելէ ետք՝ կիսաւեր ցանկապատի մը վրայ
տեսայ աղջնակ մը, որ հնամաշ վերարկուին մէջ փաթթուած՝ հազիւ լսելի ձայնով կը կանչէր.
-Եղեւնի՜, նոր տարուան եղեւնի:
Կանգ առի: Ոչ մէկ ծառ կը տեսնուէր:
-Մէյ մը ցո՛յց տուր այդ եղեւնին,-ըսի հետաքրքիր:
Ան դարձաւ պարտէզին կողմը եւ ցուցամատը ուղղելով ծառի մը՝ պատասխանեց.
-Ահա, ա՛յս է:
-Բայց տակաւին չես կտրած զայն:
-Ո՛չ, չեմ կտրած,- պատասխանեց շփոթած:
Սիրուն ծառ մըն էր, համաչափ ճիւղերով ու խիտ տերեւներով, որուն համար ան պահանջեց
կոկիկ գումար մը:
-Շատ լաւ, համաձայն եմ,- ըսի ես ու ձեռքս գրպանս տարի փոխարժէքը պատրաստելու համար:
-Հիմա սղոցը կը բերեմ,- ըսաւ աղջնակը իջնելով ցանկապատէն եւ թեթեւ ոտքերով ուղղուեցաւ
պարտէզին խորը գտնուող խրճիթը: Քիչ ետք վերադարձաւ փոքր ու ժանգոտած սղոցով մը, որուն
բռնակը կոտրած էր: Ապա տխուր ձայնով ըսաւ.
-Գիտէ՞ք, հայրս տնկած էր այս եղեւնին:
-Ինչո՞ւ, ո՞ւր է հայրդ,- հարցուցի:
-Երկու տարի առաջ մեռաւ: Այս եղեւնին անոր յիշատակն է:
Եւ բթամատն ու ճկոյթը լայն բանալով՝ շարունակեց.
-Ճիշդ այսքան փոքր էր տունկը, երբ հայրս բերաւ զայն եւ տարեդարձիս օրը տնկեց, իսկ հիմա, տեսէ՛ք,
որքան մեծցեր է: Ճիշդ հասակիս չափ է եղած:
Եւ իրապէս ալ ծառն ու աղջնակը հասակակից էին:
Անոր նիհար ու ցուրտէն կապուտցած դէմքը յանկարծ պայծառեցաւ եւ տխուր աչքերը կարծես պահ մը
փայլեցան:
Ես դարձեալ դիտեցի ծառը:
Ով գիտէ ինչ երազներով խեղճ մարդը տնկած էր, մինչդեռ անոր զաւակը հիմա ստիպուած է ծախել զայն՝
քիչ մը սնունդ կամ կտոր մը հագուստ ճարելու համար:
-Գիտե՞ս ինչ,- պատասխանեցի,- չեմ ուզեր ծառը: Չեմ ուզեր, որ կտրես հօրմէդ մնացած այդ յիշատակը:
Ու դրամը դժուարաւ դնելով ափին մէջ՝ հեռացայ:
Ուրիշ բնական ծառ փնտռելու տրամադրութիւն չունէի: Կը մտածէի որ ամէն ծառ ալ մէկուն յիշատակը
կրնար ըլլալ: Ուստի, մտայ հանրախանութ մը եւ արուեստական տօնածառ մը գնելով վերադարձայ տուն:
Տնեցիները, որոնք գիտէին դուրս ելլելուս պատճառը, շատ բան չհասկցան թեւիս տակ գտնուող տուփին պարունակութենէն: Առաջինը կրտսեր աղջիկս էր, որ հետաքրքիր մօտեցաւ, խլեց տուփը ու բացաւ զայն:
Այն ատեն անոնց պատմեցի եղելութիւնը: Աղջիկս, որ մօտաւորապէս նոյն տարիքը ունէր, յուզուած
ձայնով մը ըսաւ.
-Այս մէկը աւելի գեղեցիկ է, հայրի՛կ: Ալ երբե՛ք իսկական ծառ մի բերեր:
Հ. ՎԱՐԴԱՆԵԱՆ