Բրիտանական թանգարանը Լոնտոնի ամենամեծ եւ աշհարհի մէջ արուեստի ու պատմութեան ամենանշանակալի թանգարաններէն է:
Թանգարանը հիմնադրուած է 1753թ.-ին, բացուած է 1759թ.-ի Յունուար 15-ին:
Բրիտանական թանգարանի շէնքը (ճարտարապետ` Ռոպերթ Սմեօրք) կառուցուած է 1823-1847թթ.-ին,
Թանգարանը ունի հնագոյն եւ միջնադարեան Բրիտանիոյ, Հին Եգիպտոսի, Հին Արեւելքի, Հեռաւոր Արեւելքի երկրներու, Հին Հռոմի, Հին Յունաստանի պատմութեան ու մշակոյթի բաժիններ:
Բրիտանական թանգարանի ամենայայտնի ցուցանմուշներէն են Մավսօլէս թագաւորի եւ անոր կնոջ մարմարակերտ արձանները, Արտեմիսի տաճարի արձաններէն մէկը, որոնք Հին աշխարհի 7 հրաշալիքներէն են: Հին Յունաստանի մշակոյթի բաժնի մէջ տեղադրուած քանդակները բերուած են Աթէնքի Ակրոպոլիսէն եւ Պարթենոնէն:
Թանգարանի մէջ ցուցադրուած են նաեւ Հին Եգիպտոսի փարաւոններու մումիաներ, Ասորեստանի թագաւորներու պալատներու բեկորներ: Միջին դարերու Եւրոպայի, Ափրիկէի, Ասիայի (մասնաւորապէս` իրանական, արաբական), Ամերիկայի, Ովկիանիայի մշակոյթներու բաժիններու մէջ ներկայացուած են բացառիկ յուշարձաններ,փորագրութեան, գծանկարչութեան, խեցեգործութեան հարուստ հաւաքածուներ:
Բրիտանական թանգարանի հելլէնական մշակոյթի բաժնի մէջ կը պահուին հայկական մշակոյթի բազմաթիւ նմուշներ` քանդակներ (Անահիտ աստուածուհիի պրոնզէ գլուխը), գորգեր, ձեռագրեր, պրոնզէ, խեցեղէն իրեր եւ այլն:
Թանգարանի մէջ կան նաեւ տարբեր երկրներու եւ դարաշրջաններու բազմաթիւ մետալներու եւ դրամներու հաւաքածուներ, ինչպէս` Մեծ Հայքի եւ Կիլիկեան Հայաստանի դրամներ:
Այսօր Բրիտանական թանգարանին կից գործող գրադարանին մէջ պաշտօնապէս հայկական մշակութային արժէքներու թիւը ձեռագրերու տեսքով 175 է: Թանգարանի ամենակարեւոր մատեաններէն է 1200-1201 թթ. թուագրուող՝ Երզնկայի մօտ գտնուող Աւագ վանքի մէջ Վարդան գրչի կողմէն կատարուած ձեռագիրը, որուն կը վերագրեն նաեւ յայտնի Մշոյ Ճառընտրի ընդօրինակութիւնները, «Հայկական նկարազարդ աւետարանները» անուամբ գիրքը:
Թանգարանի նշանաւոր ձեռագրերէն է նաեւ Կիլիկեան թագաւորութեան մայրաքաղաք Սիսի մէջ 1280-ին Ստեփանոս Վահկացիի ընդօրինակած Աւետարանը: Ձեռագրի երբեմնի տէրն էր Հեթում Առաջին թագաւորի եղբայր Օշինի որդին` Թորոսը, իսկ յետագային ան դարձած է Նոր Ջուղայի քաղաքապետի որդի` Խոջա Նազարի սեփականութիւնը:
Քառաւետարան՝ հայերէն, 1434թ.
