«Մհերի դուռ» կամ «Ագռաւի քար», քարաժայռը կը գտնուի Վանայ բերդի մօտ, 50 մ.
բարձրութեան վրայ։ Աւանդոյթի համաձայն, կապուած է Սասունցի Դաւիթ դիւցազներգութեան
հետ: Փոքր Մհերը, իր հօր` դիւցազուն Դաւիթի անէծքի պատճառով փակուած է այդ ժայռին մէջ:
Ըստ աւանդոյթի, Մհերը իր ձիուն հետ այդտեղ պէտք է մնան այնքան ժամանակ, մինչեւ որ
աշխարհի մէջ տիրէ մարդասիրութիւնը, արդարութիւնն ու ազնուութիւնը:
Փոքր Մհերը Վանայ ժայռէն դուրս պէտք է ելլէ Մհերի դրան մէջէն:
Ամէն տարի Համբարձման եւ Վարդավառի գիշերը Վանայ միջնաբերդէն ոչ հեռու գտնուող Ագռաւի
քարը կը բացուի, Մհերը դուրս կ’ելլէ քարանձաւէն, կը փորձէ հողի ուժը եւ համոզուելով, որ անիկա
չի կրնար դիմանալ իր ծանրութեան, կը վերադառնայ:
Քանի աշխարք չար է,
Հողն էլ ղալբցեր է,
Մէջ աշխարքին ես չեմ մնայ։
Որ աշխարք աւերուի, մէկ էլ շինուի,
Եբոր ցորեն էղաւ քանց մասուր մի,
Ու գարին էղաւ քանց ընկուզ մի,
Էն ժամանակ հրամանք կայ,
Որ էլնենք էդտեղէն։
Մէկ այլ զրոյցի համաձայն, այստեղ Աստուծոյ հրամանով փակուած են Մհերն ու իր ձին: Այստեղ է
կուտակուած աշխարհի ոսկին եւ մարդոց բախտը գուշակող բախտի անիւը: Կ’ըսեն, թէ երբ այդ
անիւը դադրի պտտիլ, Մհերը դուրս պիտի ելլէ եւ աւերէ աշխարհը:
Ամէն տարի Համբարձման գիշեր երկինքն ու գետինը կը համբուրուին: Այդ ժամանակ կը բացուի
Մհերի դուռը: Ով կը տեսնէ այդ մէկը՝ կը կատարուի անոր սրտի ուզածը: Մի քանի անգամ ագահ
մարդիկ ներս մտած են Մհերի դռնէն եւ փորձած՝ որքան կարելի է շատ ոսկի վերցնել: Ագահութեան
պատճառով անոնք ուշացած են դուրս ելլելու, դուռը փակուած է եւ մնացած են ներսը։
Նիւթը Հայկաշխարհի համար պատրաստեց՝
Նարէ Մուրատեան
