Արագած լեռը, որ Ժողովուրդի կողմէն կոչուած է նաեւ Ալագեազ, Ալագէօզ պատմական Հայաստանի երրորդ բարձր սարն է, իսկ ներկայ Հայաստանի ամենաբարձր լեռը։ Անոր բարձրութիւնն է 4095 մեթր։
Արագածը միշտ ձիւնով ծածկուած է։ Կը գտնուի ներկայ Հայաստանի մէջ եւ Արարատէն 100 քիլոմեթր դէպի հիւսիս, Սեւանայ լիճին արեւմտեան կողմը։
Արագածը ունի չորս գագաթ այդ պատճառով ալ կը կոչուի քառագագաթ։
Ըստ աւանդոյթի, Արագած անունը կապուած է Արա Գեղեցիկի հետ։ Սկիզբը կոչուած է «Արայի Գահ», յետոյ «գահ» բառը դարձած է «գած» եւ եղած է Արագած։
Ուրիշ աւանդոյթի մը համաձայն՝ Արագածի գագաթին կայ աստղ մը, որ Ս. Գրիգոր Լուսաւորիչի աչքն է։ Այդ աստղը կը կոչուի «Լուսաւորչի Կանթեղը», որ Հայաստանը հեռու կը պահէ վտանգներէ։
Արագած լեռը տեսնելու կու գան բազմաթիւ զբօսաշրջիկներ: Արագածին նուիրուած են բազմաթիւ երգեր ու բանաստեղծութիւններ։
ԱՐԱԳԱԾԻՆ
(Աւետիք Իսահակեան)
Դո՛ւ, Արագա՛ծ, ալմաստ վահան
Կայծակեղէն թրերի,
Գագաթներդ՝ բիւրեղ վրան
Թափառական ամպերի։
Սէգ ժայռերդ՝ արծուի բոյն,
Լճակներդ՝ լոյս-փերուզ.
Առուներդ՝ մէջքիդ փայլուն
Պերճ գօտիներ ոսկեհիւս։
Թիթեռներդ՝ հուր-հրեղէն
Թռչող-ճախրող ծաղիկներ,
Զառ ու զարմանք երազներէն
Պոկուած ծուէն-ծուիկներ։
Ծիրանավառ դու թագուհի,
Բուրումների դու աղբիւր,
Ծաղիկներդ հազար գոյնի,
Հազար անուն, հազար բոյր։
